زوج درمانی هیجان مدار (EFT) یک رویکرد درمانی کوتاه مدت و ساختار یافته است که به طور فزاینده ای برای درمان طیف گسترده ای از مشکلات زناشویی محبوبیت پیدا کرده است EFT .بر نقش احساسات و نیاز های دلبستگی در روابط تمرکز دارد و به زوج ها کمک می کند تا الگو های تعاملی مخرب را شناسایی و تغییر دهند و صمیمیت و ارتباط عاطفی خود را عمیق تر کنند. این روش درمانی بر این ایده استوار است که مشکلات زوجین ریشه در نیاز های دلبستگی برآورده نشده دارند. زمانی که یکی از زوجین احساس می کند که نیاز هایش برآورده نمی شود، ممکن است احساس ناامنی، اضطراب یا خشم کند. این احساسات منفی می تواند منجر به درگیری و فاصله گرفتن از یکدیگر شود.
تحقیقات متعددی نشان داده است که EFT در مقایسه با سایر رویکرد های زوج درمانی، از جمله درمان رفتاری شناختی زوجی (CBT) و درمان متمرکز بر ساختار (SFCT)، موثرتر است.
در این مقاله، به بررسی برخی از دلایل کارآمدی بیشتر EFT در مقایسه با سایر رویکرد ها می پردازیم پس در ادامه همراه آیرفت باشید.
رویکرد های زوج درمانی هیجان مدار (EFT)
همانطور که بالاتر نیز گفته شد، زوج درمانی هیجان مدار (EFT) یک روش روان درمانی است که به ویژه برای بهبود ارتباطات و حل مشکلات عاطفی در روابط زوج ها طراحی شده است. این رویکرد توسط دکتر سوزان جانسون و لزلی گرینبرگ در دهه ۱۹۸۰ توسعه یافت و از نظریه های دلبستگی و احساسات به عنوان محور اصلی درمان بهره می گیرد.
اصول و مفاهیم اصلی EFT
بهتر است کمی با مفاهیم اصلی و پایه ای زوج درمانی EFT آشنا شویم. این مفاهیم بر پایه چند بخش استوار است که در ادامه با آن ها بیشتر آشنا می شویم.
1- نظریه دلبستگیEFT:
بر پایه نظریه دلبستگی استوار است که بیان می کند افراد به صورت طبیعی به دنبال روابطی هستند که احساس امنیت و ارتباط عاطفی را فراهم کند. مشکلات در روابط زوجین اغلب ناشی از احساس ناامنی در این پیوند هاست.
2- اهمیت هیجانات:
در EFT، هیجانات به عنوان نیروی محرکه اصلی در روابط انسانی در نظر گرفته می شوند. این رویکرد بر شناسایی و بررسی هیجانات اساسی و نهفته افراد تاکید دارد تا بتوان الگو های منفی ارتباطی را تغییر داد.
3- فرآیند های تعاملیEFT:
به تعاملات بین زوجین توجه دارد و هدف آن کمک به آن هاست تا الگو های منفی و تکراری ارتباطی خود را بشناسند و تغییر دهند. این فرآیند شامل شناسایی و بررسی واکنش های احساسی خودکار و راه هایی برای تغییر آن هاست.
4- بازسازی تجربیات عاطفی:
یکی از اهداف EFT این است که به زوج ها کمک کند تا تجربیات عاطفی منفی گذشته را پردازش کرده و دوباره بازسازی کنند. این بازسازی می تواند به تقویت پیوند عاطفی و افزایش احساس امنیت در رابطه کمک کند.
مزایای EFT در مقایسه با سایر رویکردهای زوج درمانی
حالا که با مفاهیم اساسی و اصلی EFT آشنا شدیم می رسیم به مبحث بررسی مزایا و تفاوت های رویکرد زوج درمانی EFT با سایر رویکرد های درمانی. که تمامی این رویکرد ها توسط جامعه هیجان مدار ایران (IrEFT) به عنوان پایه اصلی برای بهبود روابط زوجین و ارتقاء کیفیت زندگی عاطفی آن ها استفاده می شود.
1- تمرکز بر احساسات:
اولین و مهم ترین مزیتی که می توان درباره آن صحبت کرد این است کهEFT بر اهمیت احساسات در روابط تمرکز دارد. این رویکرد به زوجین کمک می کند تا احساسات خود را به طور دقیق شناسایی و بیان کنند و درک عمیق تری از نیاز های عاطفی یکدیگر پیدا کنند. در مقابل، سایر رویکرد های درمانی زوجین، مانند CBT، بیشتر بر تغییر افکار و رفتار ها تمرکز دارند .اگرچه این امر می تواند در برخی موارد مفید باشد، اما تمرکز صرف بر افکار و رفتار ها می تواند مانع از درک عمیق تر احساسات و نیاز های زوجین شود که برای ایجاد یک رابطه سالم ضروری است.
2- افزایش همدلی:
یکی از اهداف اصلی EFT افزایش همدلی بین زوجین است. درمانگر EFT به زوجین کمک می کند تا از دیدگاه یکدیگر به مسائل نگاه کنند و احساسات و نیاز های یکدیگر را درک کنند. همدلی برای ایجاد یک رابطه قوی و صمیمی ضروری است. زمانی که زوجین می توانند احساسات یکدیگر را درک کنند، با احتمال بیشتری می توانند با یکدیگر همدلی و شفقت داشته باشند و در مواقع سخت از یکدیگر حمایت کنند.
3- حل تعارضات به شیوه ای سالم:
EFT به زوجین ابزار هایی برای حل تعارضات به شیوه ای سالم می دهد. درمانگر EFT به زوجین کمک می کند تا الگو های تعاملی مخرب را شناسایی کنند و راه های جدیدی برای برقراری ارتباط و حل مشکلات بدون توسل به پرخاشگری یا عقب نشینی ایجاد کنند.
4- ایجاد پیوند عاطفی قوی تر:
EFT بر ایجاد پیوند عاطفی قوی تر بین زوجین تمرکز دارد. درمانگر EFT به زوجین کمک می کند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، احساسات خود را به اشتراک بگذارند و به نیاز های عاطفی یکدیگر پاسخ دهند. یک پیوند عاطفی قوی اساس یک رابطه سالم و پایدار است. زمانی که زوجین احساس نزدیکی و صمیمیت می کنند، با احتمال بیشتری احساس امنیت، رضایت و شادی در رابطه خود خواهند داشت.
اثر بخشی رویکرد زوج درمانی EFT
شاید تا به اینجا سوال اساسی که برایتان پیش آمده باشد که اثر بهشی رویکرد زوج درمانی EFT چقدر است؟
بررسی های متاآنالیز نشان داده است که EFT اندازه اثر قابل توجهی در بهبود کیفیت رابطه، کاهش پریشانی زناشویی و افزایش رضایت زناشویی دارد. به عنوان مثال، یک بررسی متاآنالیز از 25 مطالعه نشان داد که EFT منجر به بهبود متوسطی در کیفیت رابطه به اندازه 0.80 d شد، که این میزان به طور قابل توجهی بیشتر از سایر رویکرد های زوج درمانی بود 0.38 d) برای CBT و 0.52 d برای( SFCT
علاوه بر این،EFT در حفظ منافع حاصل از درمان موثر تر از سایر رویکرد ها است. یک مطالعه پیگیری نشان داد که زوج هایی که EFT دریافت کرده بودند، در مقایسه با زوج هایی که CBT دریافت کرده بودند، 2 سال بعد از درمان، سطوح بالا تری از رضایت زناشویی را گزارش کردند.
مکانیسم های تغییر در EFT:
چندین مکانیسم وجود دارد که احتمالاً به اثر بخشی EFT کمک می کند. یکی از مکانیسم های کلیدی، تمرکز EFT بر احساسات و نیاز های دلبستگی است.EFT به زوج ها کمک می کند تا احساسات خود را به گونه ای شناسایی و بیان کنند که برای شریک زندگی شان قابل درک و همدلی باشد. این امر می تواند به ایجاد صمیمیت و ارتباط عاطفی عمیق تر بین زوج ها کمک کند.
EFT همچنین بر تغییر الگو های تعاملی مخرب تمرکز دارد. EFT به زوج ها کمک می کند تا چرخه های منفی تعامل را شناسایی کنند و الگو های ارتباطی سالم تری را توسعه دهند. این امر می تواند به کاهش درگیری و افزایش همکاری بین زوج ها کمک کند.
مزایای EFT:
EFT در مقایسه با سایر رویکرد های زوج درمانی، چندین مزیت دارد. اول، EFT بر روی احساسات و نیاز های دلبستگی تمرکز دارد، که برای روابط صمیمی حیاتی است. دوم،EFT یک رویکرد ساختار یافته و کوتاه مدت است که می تواند برای طیف گسترده ای از زوج ها مفید باشد. سوم،EFT توسط تحقیقات علمی قوی پشتیبانی می شود که نشان می دهد این روش در بهبود کیفیت رابطه موثر است.
مراحل EFT:
EFT معمولا در 8 تا 20 جلسه انجام می شود. هر جلسه 90 دقیقه طول می کشد و مراحل آن عبارتند از:
مرحله اول: تنش زدایی کردن از چرخه منفی (دلیلی که زوجین مراجعه می کنند)
مرحله دوم: ساختاردهی دوباره ارتباط و ساختن مکالمه های قوی
مرحله سوم: مستحکم سازی و ساختن بستری که زوجین تغییرات حاصل شده را ببینند
سخن پایانی
EFT یک رویکرد درمانی موثر و مبتنی بر شواهد برای مشکلات زناشویی است. EFTبر روی احساسات و نیاز های دلبستگی تمرکز دارد و به زوج ها کمک می کند تا الگو های تعاملی مخرب را شناسایی و تغییر دهند و صمیمیت و ارتباط عاطفی خود را عمیق تر کنند. اگر شما به دنبال زوج درمانی هستید، EFT یک گزینه عالی است که باید در نظر بگیرید. همچنین جامعه هیجان مدار ایران ( IrEFT ) زیر نظر رسمی موسسه ICEEFT در ایران فعالیت می کند که به صورت اصولی تمامی رویکرد های EFT را برای درمان زوج ها به کار می گیرد.
